Alergie z całą pewnością mogą być uważane za chorobę cywilizacyjną. Szacuje się, że nawet u kilkunastu proc. populacji rozwinęło się, bądź rozwinie w przyszłości jakiegoś typu uczulenie. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z wziewnym, kontaktowym, pokarmowym bądź sprzężonym typem schorzenia w większości mają one charakter przewlekły i wymagający zmiany stylu życia. Szczęśliwie dzięki różnego typu testom alergicznym można uzyskać całkowitą pewność, z jakim uczuleniem się zmagamy. Wówczas nie tylko łatwiej rozpocząć terapię, ale przede wszystkim uniknąć zgubnych skutków, wśród których najpoważniejszym pozostaje wstrząs anafilaktyczny, mogący prowadzić nawet do śmierci.
Aby ustalić, który z czynników wywołuje uniemożliwiające normalne funkcjonowanie objawy, wykonuje się testy alergologiczne. Stawianie diagnozy opiera się jednak nie tylko o badania, ale i wywiad z pacjentem. Kompleksowe podejście do problemu jest tutaj niezbędne. Do najczęściej stosowanych (i wykazujących największą skuteczność) pomiarów zalicza się:
- testy skórne punktowe - które eksponują skórę przedramienia na działanie potencjalnego alergenu. Skóra jest delikatnie nakłuwana, zaś wynik diagnostyki znany jest już po upływie kilkunastu minut. Wadą pozostaje to, że badanie wiąże się z ewentualną możliwością reakcji skórnej. Odmianą tego testu są testy śródskórne - często pomagające doprecyzować uzyskane wcześniej wyniki;
- testy z krwi - przeprowadzane na podstawie pobranych próbek jest najmniej inwazyjnym. Ocenia się wówczas ilość białych krwinek o kwasochłonnych właściwościach, a także stężenie białka IgE (immunoglobuliny klasy E);
Procedury dla każdego z testów są odmienne - w przypadku badań punktowych oraz płatkowych należy pamiętać o tym, by przez 7 dni poprzedzających badanie nie stosować leków kortyzonowych lub przeciwhistaminowych, a przed samym przeprowadzeniem testu nie używać perfum, wyrobów tytoniowych, nie pić alkoholu, kawy i nie nosić syntetycznych tkanin. Testy z krwi mogą być wykonywane niezależnie od warunków.

Naskórkowe testy płatkowe (NTP)
Testy płatkowe są przydatnym narzędziem w diagnostyce zmian skórnych o typie wyprysku. Powinno się je wykonać u każdego pacjenta z przewlekłym lub nawracającym wypryskiem niezależnie od wieku i domniemanej etiologii. Ze względu na możliwość wtórnej alergizacji na stosowane leki i środki do pielęgnacji skóry testy płatkowe należy wykonywać także w przypadku zapalenia skóry, w którym nie ma poprawy po zastosowaniu standardowego leczenia. Coraz częściej NTP stosuje się w diagnostyce nietolerancji na wszczepiane wyroby medyczne (endoprotezy, implanty stomatologiczne, stenty naczyniowe itd.)
Testy płatkowe służą do wykrywania alergii kontaktowej. Badanie wykonujemy na skórze pleców. Rutynowo do badania wykorzystujemy odczynniki tzw. Polskiej Serii Podstawowej. Jest to zestaw 30 substancji najczęściej uczulających w Polsce. Możliwe jest wykonanie badania z dodatkowymi substancjami indywidualnie dobranymi dla danego pacjenta np. z podejrzanymi lekiem stosowanym zewnętrznie lub kosmetykiem.
Komory wypełnione substancjami testowymi przyklejamy do skóry pleców na 48 godzin. Następnie plastry odklejamy i dokonujemy pierwszego odczytu reakcji skórnej. Kolejny odczyt odbywa się po 72 godzinach od rozpoczęcia badania. Niekiedy odczyny pojawiają się jeszcze później dlatego konieczna jest samoobserwacja skóry pleców do tygodnia od założenia testów. W praktyce wykonanie naskórkowych testów płatkowych wymaga 3 wizyt w gabinecie: 1sza wizyta celem założenia testów, 2ga wizyta po 2 dniach celem zdjęcia testów i pierwszego odczytu, 3-cia wizyta po 3 dniach celem dokonania drugiego odczytu.
W trakcie wykonywania NTP niewskazane jest mycie pleców, gdyż może to utrudnić lub uniemożliwić odczyt testów. Pacjent nie może stosować na skórę pleców miejscowych glikokortykosteroidów. Nie należy także przyjmować doustnie leków o działaniu immunosupresyjnym, gdyż może to prowadzić do fałszywie ujemnych wyników badania.
Wyniki testów płatkowych interpretuje lekarz biorąc pod uwagę wywiad i obraz kliniczny choroby.
Testy płatkowe są bardzo bezpieczną metodą diagnostyczną. W trakcie badania można się spodziewać świądu skóry pleców. W bardzo rzadkich przypadkach miejscowe odczyny w testach mogą być bardzo nasilone i wymagać podjęcia leczenia miejscowymi glikokotykosteroidami.

W gabinecie przyjmują
dr n. med.
Ewa Liska-Markiel
specjalista alergolog, laryngolog
lek.
Karolina Malinowska
pulmunolog, alergolog